Ownership
De kracht van Eigenaar zijn!
Veel van mijn afwegingen gingen vanzelf, logisch en vanuit mijn verstand. Maar als ik het in één woord zou moeten vangen, dan is er één dat erbovenuit steekt. Een woord dat ik hoorde tijdens een podcast. In een openhartig gesprek vertelde Rachel Gilson over haar weg van atheïstische tiener met gevoelens voor vrouwen naar overtuigd christenvrouw in een heterohuwelijk. Haar zorgvuldige manier van afwegen herkende ik sterk in mezelf.
Op een bepaald moment viel het woord ownership – eigenaarschap. En ik dacht: dat is het precies! In het Nederlands is dat woord wat minder vanzelfsprekend, in het Engels juist heel krachtig. Daarom ook deze titel. Het gaat er in feite om dat je zelf de regie neemt: eigenaar zijn van je gevoelens, in plaats van erdoor overheerst te worden. Op een onverwacht moment zag ik plots waar de crux in mijzelf zat en welk effect dat had.
Het is inmiddels alweer een aantal jaren geleden. Waar de rest van mijn gezin precies uithing, weet ik niet meer, maar ik herinner me dat ik alleen beneden was. Ik stond in de eetkamer, vlak naast de tafel, toen er ineens een beeld in mij opkwam. In gedachten zag ik dat ik een glazen pot in mijn handen had met daarin een banaan. Mijn hand klemde zich om de vrucht die ik eruit wilde halen, maar dat lukte niet. Zolang ik die banaan vasthield, was het onmogelijk hem door de smalle hals van de pot te trekken.
En precies op dat moment wist ik wat dit beeld betekende. Zelden had ik zo’n heldere en tastbare voorstelling gezien van het verschil tussen ‘eigenaar-zijn’ en ‘onderworpen zijn aan’. Het werkte bevrijdend om het zo duidelijk voor ogen te hebben.
Ik wist meteen dat die banaan mijn seksuele voorkeur symboliseerde, het gemis dat ik in mij meedroeg. Ik erkende dat ik er bewust voor had gekozen om daar geen gevolg aan te geven.
De glazen pot stond voor het gevoel van leegte dat dit besluit met zich meebracht – een gevoel dat ik nooit helemaal kon loslaten. Want negeren dat die gevoelens bestonden, was geen optie. Dat zou betekenen dat ik mezelf zou ontkennen en voor de gek houden. De smalle hals liet de complexiteit van mijn situatie zien, precies zoals ik die tot dat moment beleefde.
En toch, juist op dat moment voltrok zich een ommekeer. Ik dacht aan de monkey-trap: zolang je blijft vasthouden, kom je niet vrij, blijf je gevangen.
Die waarheid werd zo helder als glas.
Eerst stelde ik mezelf de vraag: waarom blijf je zo krampachtig vasthouden aan die banaan? Daarop volgde haast vanzelf de volgende: moet die vrucht er eigenlijk wel uit? Is het een ‘must’ om die vrucht er überhaupt uit te willen halen? Daar lag het contrast. Vasthouden betekende vastzitten in wat er al was. Loslaten maakte beweging mogelijk. Blijven steken of in beweging komen. Geen ingewikkelde of omslachtige weg, maar een keuze die effectief, duidelijk en onvermijdelijk was: het loslaten van het oude.
Het vasthouden is één ding, maar de vraag of je die vrucht überhaupt móet willen pakken is net zo betekenisvol.
Toch zou het te kort door de bocht zijn om te zeggen dat ik mijn oriëntatie simpelweg moest loslaten. Dat zou betekenen dat ik mezelf iets wijsmaakte, alsof een wezenlijk deel van mij niet bestond.
In dit verband is het belangrijk te benadrukken dat ik voorafgaand aan dit moment bewust had gekozen om ons huwelijk voort te zetten. Mijn man en ik hielden van elkaar en waren vastbesloten trouw aan elkaar te blijven.
Mijn keuze daarvoor was verre van ‘tegen wil en dank’ of de ‘pisang’ door geloofsovertuiging. Feit bleef echter wel dat mijn seksuele voorkeur, het onbestemde gevoel dat in mijn binnenste genesteld zat, niet veranderd was. Daar, bij die tafel in de achterkamer met de metafoor op mijn netvlies, werd de betekenis door een glazen pot zichtbaar.
En dus ook de autoriteit van een gemaakte keus… Of te wel: prioriteit leggen bij seksuele oriëntatie of mijn relatie.
Het beoogde doel van beide is verschillend, maar vol betekenis. Dus voor mij was ‘mijn relatie’ uitgangspunt. Elke beweging en overweging moest dan ook vanuit dat perspectief worden bekeken – en niet vanuit mijn oriëntatie als centrale kern.
Op dat moment drong met volle kracht tot mij door dat ik tot dan toe (onbewust) blind was geweest voor dat onderscheid. Ondanks mijn eigen keuze voor de man van wie ik hield en mijn wil om samen met hem in de relatie te zijn, bleef mijn gevoel voor vrouwen als een actueel onderwerp op mijn voorpagina en de belichting van the spotlight verkeerd afgesteld. Door het belang van seksuele oriëntatie boven mijn relatie, mijn man, mijn belofte te hebben. Mijn ‘ik’ hield met beide handen vast aan mijn seksuele voorkeur en bepaalde nog mijn interne kader. Niet verwonderlijk dat mijn gevoel mee langszij hobbelde. Terwijl het resultaat van de feitelijke keuze een andere was: mijn relatie.
Was dat vasthouden juist niet mijn valkuil?
Was de noodzaak om ‘te willen pakken’ de verkeerde instelling in het kader van de ingeslagen weg?
Een weg en keus daarvoor hield in dat mijn belang niet op de positie van mijn voorkeur lag maar bij mijn relatie. En dat is een andere. Het was dus niet dat ik mijn oriëntatie als zodanig niet meer mocht erkennen, maar wel mijn belang voor de relatie moest herkennen, erkennen en gevolg aan geven.
De voorkeur loslaten als referentiekader
Relatie/huwelijk en belofte had een hoger en juister belang. Dat betekende niet slechts ‘de banaan’ loslaten.
Het betekende ook: ik weet dat ‘de banaan’ (lees: mijn voorkeur) er gewoon is en mag zijn, precies waar die is. Het is niet erg dat het er is. Ik hoef het niet krampachtig vast te houden alsof het anders weg zou lopen, en ik hoef het ook niet te negeren. Ik weet dat ik die voorkeur heb. Ik hoef niets te ontkennen. Maar ik hoef het ook niet als enig en heilig te omarmen. Zo weet ik ook dat ik getrouwd ben. Dat is (voor mij) een belangrijker dieper belang, bewust gekozen en onderdeel van wie ik ben en wil zijn. Dat mag en kan liefde en verlangen in mij oproepen. Waarmee ik mag denken, fantaseren en er gevolg aan geven.
Er is geen begrenzing – behalve die ik mezelf opleg.
Dat maakte dat ik niet langer slachtoffer was van een gevoel, maar eigenaar werd van wie ik ben. Ik nam het beheer van mijn eigen gevoel in handen, in plaats van andersom. Niet gebonden door mijn voorkeur – je kunt alleen maar van vrouwen houden – maar vrij om mijn liefde te geven aan wie ik wil: mijn man.
Voor mij is het geen kwestie van óf-óf, maar van én-én.
Je kunt een voorkeur hebben en tegelijkertijd een ander, hoger belang dienen. Evenzo als voor mijn man geldt. Tenslotte was er voor hem sprake van een soortgelijk context, gezien vanuit het perspectief van een heteroman, waar mijn gevoelens voor vrouwen geen vanzelfsprekend “pluspunt” zijn, en niet perse “prettig” hoefde te vinden.
Ik ben degene die beslist. Niet cultuur, media of vrienden, zelfs niet mijn eigen gevoel.
Het heeft me vrijheid gegeven. Het heeft mijn en ons leven rijker gemaakt en verdiept.
Het heeft niet mijn seksuele voorkeur genezen maar ons huwelijk. Het heeft wat krom was recht gemaakt.
Een volledige potcast (FamilyLife®) met Rachel Gilson:
https://www.youtube.com/watch?v=cHJ_IsyxpY0:
I Struggled with Same-Sex Attraction and Found Freedom | Rachel Gilson
BORN again THIS WAY, en de Nederlandse vertaling hiervan 'Onvernieuwd en onveranderd' zijn een bemoediging voor christenen die zich aangetrokken voelen tot mensen van hetzelfde geslacht.
In dit boek beschrijft ze haar eigen onverwachte levensreis.
